Dünyan?n En Eski ?kinci Metrosu Tünel 139. Y?l?n? Kutluyor

Karaköy ile Beyo?lu aras?nda çal??an ve dünyan?n en eski ikinci metrosu olan Tünel, bu y?l 139. y?l?n? kutluyor. 
Londra metrosundan (1863) on iki y?l sonra hizmete giren ve dünyan?n en eski ikinci metrosu olan Tünel, bu y?l 139. ya??n? kutluyor. 139. ya?? dolay?s?yla karanfiller ile gelin gibi süslenen Tünel, bugün yolcular?n? müzik resitali ile kar??lad?. Çe?itli müzisyenler e?li?inde gün boyu sürecek müzik ziyafeti yolculara keyifli dakikalar ya?atacak. 
17 Ocak 1875 tarihinde, yerli ve yabanc? çok say?da seçkin davetlinin kat?ld??? törenle hizmete aç?lan ah?ap vagonlu ve buharl? Tünel, 1971 y?l?nda elektrikli hale getirildi. Karaköy ile Beyo?lu aras?ndaki 573 metrelik mesafeyi 90 saniyede alan Tünel, günde ortalama 200 sefer yaparak 12 bin dolay?nda yolcu ta??yor. 
Baraçl?: “Tünel sadece ?stanbul’un de?il ülkemizin de en de?erli markalar?ndan bir tanesi”
?ETT Genel Müdürü Dr. Hayri Baraçl?, 139. ya? günü dolay?s?yla Tünel’i ziyaret eden ilkö?retim ö?rencileri ile bir araya gelerek, çocuklara Tünel’in tarihi ile ilgili bilgiler verdi. Ard?ndan da çocuklar ile birlikte Tünel’de yolculuk yaparak foto?raf çektirdi. 139. ya??n? kutlayan Tünel ile ilgili bir aç?klama da yapan ?ETT Genel Müdürü Dr. Hayri Baraçl?, “Dünyan?n en eski ikinci metrosunun ?stanbul’da olmas? gerçekten gurur verici. Tünel sadece ?stanbul’un de?il ülkemizin de en de?erli markalar?ndan bir tanesi. ?ETT olarak bu markay? ya?atabilmek ve Tünel’in tarihi dokusunu özenle koruyabilmek bizim için hizmet kalitesi kadar önemli. O nedenle Tünel’i günlük, haftal?k, ayl?k ve y?ll?k bak?mlardan geçiriyor, bu köklü tarihi gelecek nesillere miras b?rakabilmek için ne gerekiyorsa yapmaya çal???yoruz.” dedi.
Baraçl?: “Tünel, entegre toplu ta??mac?l???n ilk örneklerinden”
Karaköy’den deniz ta??mac?l???yla gelen yolcuyu Tünel’den nostaljik tramvay ve metro ile Taksim’e kadar ula?t?ran özelli?i ile Tünel’in entegre toplu ula??m?n ilk örneklerinden oldu?unu da ifade eden Baraçl?,  1800’lü y?llardan beri toplu ula??m planlamac?lar? ve uzmanlar? için entegre toplu ula??m?n ilk türlerinden biri olarak Tünel’in özel bir yere sahip oldu?unu belirtti. Baraçl?, “?stanbul’daki Taksim ve Kabata? Füniküler sistemi Tünel’in yap?m?ndan tam 130 y?l sonra Tünel’den esinlenerek yap?lm??t?r. Bu özellikleri nedeniyle hem ula??m hem de nostaljik anlamda Tünel’in de?eri ?stanbul için hiçbir zaman eksilmeyecektir.” diye konu?tu. 
Türkiye’nin ilk yap-i?let modeli
Tünel’in in?aat? Frans?z mühendis Eugene Henri Gavand’?n giri?imleriyle ba?lar. ?stanbul’a turist olarak gelen Gavand, dönemin ticaret ve bankac?l?k merkezi Galata ile sosyal hayat?n kalbinin att??? Pera’y? birbirine ba?layacak bir demiryolu projesi haz?rlayarak Osmanl? Padi?ah? Sultan Abdülaziz Han’?n huzuruna ç?kar. ??letme süresi 42 y?l olarak belirlenen Tünel, yap-i?let-devret modeliyle in?a edilerek 1875 y?l?n?n ocak ay?nda hizmete aç?l?r. Buharl? sistemle çal??an Tünel’in sefere ba?lad???nda iki taraf? aç?k olan ah?ap vagonlar? elektrik olmad???ndan gaz lambalar?yla ayd?nlat?l?r. ?kinci Dünya Sava?? y?llar?nda baz? malzemeleri sat?n al?namad??? için bir süre yolcular?ndan ayr? kal?r. 1971 y?l?nda tamamen yenilenerek elektrikli hale getirilir. Karaköy ile Beyo?lu aras?ndaki 573 metrelik mesafeyi 90 saniyede kat eden Tünel, günde ortalama 200 sefer yaparak 12 bin dolay?nda yolcu ta??r.
Kendi türünde dünyada ilk uygulama
Tünel, dünyan?n ikinci, Türkiye’nin ilk metrosudur. Kendi türünde ise (yeralt?nda) dünyadaki ilk uygulamad?r. Ayn? dönemde Viyana, Pe?te, Lyon gibi ?ehirlerde benzer mekanizma ile hareket eden demiryollar? bulunmakla beraber bunlar yerüstünde i?lemektedir. Tünel ise yeralt?nda i?lemesi dolay?s?yla dünyadaki ilk uygulamad?r. 
Galata köprüsüne 140, Haliç’e 90, Galata Mevlevihanesi’ne 70 metre mesafede
Suriçi bölgesinin kar??s?na dü?en Tünel, Bo?az ile Haliç aras?nda burun meydana getiren bölgenin son tepesinde; demiryolunun ba?lang?ç noktas? Galata Köprüsüne 140, Haliç’e 90, Galata Mevlevihanesi’ne ise 70 metre mesafededir. Galata’da demiryolunun deniz seviyesinden yüksekli?i 1,15 metre iken Beyo?lu’nda bu 62.70 metreye ç?kmaktad?r. Tünel’in içine dö?enen demiryolunun profili düz de?ildir. Galata taraf?nda vagonlar?n daha sonraki yoku?u a?abilmeleri için yeterli h?z? kazanmalar?n? sa?lamak amac?yla ba?lang?çta bir rampa vard?r.     
Tünel’e muhte?em aç?l?? 
Tünel, 17 Ocak 1875 günü yap?lan büyük bir törenle hizmete al?nd?. Törende Osmanl? Devletini  temsilen Naf?a Naz?r? Ethem Pa?a, Maliye Naz?r? Kabuli Pa?a, Bahriye Naz?r? Kayserili Ahmet Pa?a, Zaptiye Naz?r? Hüsnü Pa?a, Evkaf Naz?r? Kemal Pa?a, Lübnan Valisi Rüstem Pa?a, Gümrük Müdürü Galip Bey, ?stanbul ?ehremini Kadri Bey, Adliye Nezaretinden R?fat Bey, Hariciye Nezaretinden Parnis Efendi ile Beyo?lu Mutasarr?f? ve Galata Kaymakam? haz?r bulundu. Yabanc? temsilciliklerin de en üst düzeyde temsil edildi?i törende ?ngiliz Sefiri Henry Eliot ad?na Konsolos Philip Françis kat?l?rken di?er seferler bizzat kat?lm??lard?. Avustralya Sefiri Kont Zichy, Alman Sefiri Baron de Werther, Rusya Sefiri ?gnatieff, ?ran Sefiri General Muhsin Han ile Fransa, Belçika, ?talya hükümetleri temsilcileri törene gelmi?lerdi. Bunlar?n yan?nda mali ve ticari çevrelerin tan?nm?? simalar? da haz?r bulunuyordu. 
Tünel, Do?u ile Bat?l? unsurlar? birbirine ba?lad? 
Aç?l??, vagonlar davetlilerle dolu ?ekilde Galata ile Pera aras?nda gidip gelerek ba?lad?. Müzik onlara e?lik ediyordu. Vagonlar ???kland?r?lm??t?. Ön vagonda hayvan, e?ya ve arabalara tahsis edilmi? bir platform vard?. Beyo?lu istasyonunda mükellef bir yemek verildi. ?irket Müdürü Albert, Padi?ah?n onuruna kadeh kald?rd? ve bir konu?ma yapt?. Tünel’in ?stanbul’da birbiri ile kayna?an Do?ulu ve Bat?l? unsurlar aras?ndaki dostlu?u peki?tirecek yeni bir ba? oldu?unu söyledi. 
Tünel’in ?stanbul halk?na katk?lar? 
Yoklu?u en çok Yüksekkald?r?m Yoku?unu ç?kmak zorunda kalanlar taraf?ndan hissedilen Tünel’in ?stanbul’un sosyal hayat?na girmesiyle insanlar bu yoku?u ar??nlamaktan kurtuldu. Büyük güçlükle inilip ç?k?lan bu yoku?un yerini 90 saniyelik yolculuk ald?. Böylece yorgunluktan kurtulman?n yan?nda k???n kayma, yaz?n da s?caktan bunalma endi?esi de ortadan kalkt?. Ayr?ca 1875 y?l?n?n may?s ay?nda ücretlerde yar? yar?ya indirime gidilmesi Tünel’i ucuz bir ula??m arac? haline getirdi. Dolay?s?yla Tünel, zamanla ?stanbullular?n vazgeçilmezi olmay? ba?ard?.  
Beyo?lu’nun e?lence hayat?, Tünel’in devreye girmesiyle daha bir canl?l?k kazand?. Galata ile Pera aras?nda sessiz sedas?z yolculu?unu sürdüren Tünel, sava? ya da kaza gibi ola?anüstü durumlar d???nda yolcular?ndan hiç ayr?lmad?.  
K?sa sürede benimsendi?inin bir i?areti de Beyo?lu ç?k???n?n kar??s?ndaki meydana Tünel Meydan? ad?n?n verilmesidir. Esnaf da çevredeki dükkânlara ço?unlukla Tünel ismini vermi?tir.  
Gavand, metro ve yeni bir ?ehir kurmay? tasarlam??   
?stanbul için Tünel d???nda metro projeleri de tasarlayan Gavand, bu bilgilere ?stanbul Tüneli (Tunnil de Constantinople) isimli kitab?nda yer verir. Gavand, Yedikule’den Topkap? Saray?’na kadar olan sahil ?eridinde denizin doldurulmas? ile in?a edilecek sahada, büyük bir liman ve yeni ?ehir olu?turulmas? dü?üncesini gündeme getirir. Bu bölgenin ?stanbul’un di?er bölgeleri ile ba?lant?s?n?n sa?lanmas? için de bir metro projesi geli?tirir. Gavand’?n projesinde metro, yeni yap?lacak limanla ba?lant? kuracak ?ekilde Kumkap? civar?nda ba?layacak. Buradan ilerleyerek So?ana?a civar?nda Rumeli demiryollar? ile ba?lant? kuracak ve burada bir istasyon yap?lacak. Daha sonra metro, Süleymaniye Camiinin yan taraf?ndan geçerek Haliç’e ula?acak. Gavand, bu k?sma I. Tünel ad?n? verir. Haliç k?y?s?nda ?stanbul istasyonu kurulacak. Metro, Haliç üzerinde yap?lacak bir demir köprü ile kar?? sahile ula?acak ve burada da Galata istasyonu in?a edilecek. Daha sonra II.Tünel ile Galata’dan Tophane’ye ula??larak Tophane istasyonu olu?turulacak. III.Tünel, F?nd?kl?’ya kadar gidecek ve burada da bir istasyon yap?lacak. IV. Tünel ise F?nd?kl?’’dan Be?ikta? istasyonuna kadar gidecektir. Gavand, Bo?az?n Avrupa yakas?n? takip edecek metronun Karadeniz k?y?s?nda Kilyos’a kadar uzanmas?n? öngörmekle birlikte Be?ikta?’tan ötesi için yap?lacak Tüneller hakk?nda bilgi vermemektedir.